To, co nieśli

Młody Timmy O’Brien trafił do Wietnamu zaraz po studiach. Przeżył, choć jakie to życie, skoro wojenne wspomnienia nieustannie przenikają codzienność?

„Wojna jest piekłem, ale to nawet nie pół prawdy, bo wojna to także zagadka, groza, przygoda, odwaga, odkrycia, świętość, współczucie, rozpacz, tęsknota i miłość. Wojna jest paskudna – i wojna jest fajna. Wojna rozbudza, wojna to nuda. Wojna robi z człowieka mężczyznę; wojna robi z człowieka trupa”. Wojna ma też to do siebie, że gdy się o niej mówi, prawdziwe historie trudno oddzielić od tego, co nigdy nie zaszło.

W swoich opowiadaniach Tim O’Brien obraca widma wojny jak kamień – przygląda się im z każdej strony, w skupieniu próbując dostrzec to, co pozornie niezauważalne. Miesza wspomnienia z literacką fikcją, by po mistrzowsku przedstawić czas i miejsce, w których z wątpliwych powodów przelewano krew. Opowiada o tych, którzy bali się zginąć, ale jeszcze bardziej bali się dać to po sobie pokazać. O tych, którzy byli tak niewiarygodnie pełni życia, a stali się tak niewiarygodnie martwi – bo przecież nie da się zginąć tylko trochę. O tych, którzy czuli się, jakby walczyli na dwóch wojnach naraz – tej w Wietnamie i tej we własnej głowie: nigdzie bezpiecznego schronienia, wszędzie wróg. Bez końca zapętla, powtarza, analizuje, przetwarza i odtwarza bolesną przeszłość. Bo prawdziwą historię z wojny da się poznać właśnie po tym, że wciąż i wciąż się ją opowiada.